Wat is het kleinste menselijke bot?

Een gezonde volwassen mens heeft ongeveer 200 botten. De kleinste hiervan is slechts enkele millimeters groot en bevindt zich in het oor. Het voert een verscheidenheid aan taken uit in verband met de zogenaamde stapediusspier. Als het kleinste bot bij de mens kunnen de stijgbeugels worden aangetast door ziekten die leiden tot gehoorbeschadiging. Daarom moet regelmatig een KNO-arts worden geraadpleegd. Dit artikel introduceert de zogenaamde stijgbeugel en legt het belang ervan uit als het kleinste bot bij de mens.

Het kleinste botje bij de mens bevindt zich in het oor

Het kleinste menselijke bot wordt vanwege zijn vorm de stijgbeugel genoemd en is al snel terug te vinden op veel anatomiefoto's. Het bevindt zich in de anatomie van het binnenoor en is, samen met de zogenaamde hamer en het aambeeld, verantwoordelijk voor het overbrengen van geluid naar het trommelvlies. De stijgbeugel is slechts 3 mm groot en dus half zo groot als een rijstkorrel. Niettemin is het relatief stabiel, zodat breuken of soortgelijke schade aan het kleinste menselijke bot zelden voorkomen.

De stijgbeugel is altijd van groot belang geweest in de menselijke evolutie. Dit blijkt uit het feit dat het ook voorkomt bij amfibieën, reptielen en vogels. In deze context is vooral de connectie met de zogenaamde beenvissen relevant. De stijgbeugel vormt zich al in een embryo en heeft twee zogenaamde poten. Deze vorm ontstaat doordat de stijgbeugel zich rond de zogenaamde stijgbeugelslagader ontwikkelt, waardoor dit het kenmerkende kleinste bot bij de mens is.

Taak als het kleinste bot bij de mens

Als het kleinste menselijke bot vervult de stijgbeugel een verscheidenheid aan taken. Het primaire doel is om de trillingen die in het binnenoor aankomen door te geven aan het trommelvlies. Zonder de stijgbeugel zou er aanzienlijk minder geluid ons bereiken, wat betekent dat het menselijk gehoor aanzienlijk zwakker zou zijn.

Bij het overbrengen van geluid absorbeert de stijgbeugel, het kleinste menselijke bot, de trillingen van het medium lucht en geeft deze via het slakkenhuis door aan het trommelvlies. Er is hier sprake van een zogenaamde vloeibare perilymfe, waaraan het geluid wordt doorgegeven. De stijgbeugel zorgt er daarbij voor dat de geluidstrillingen met een factor 20 tot 30 worden versterkt. Dit is nodig omdat er anders reflectieverliezen zouden optreden tijdens de overgang van lucht naar vloeistof.

Een andere taak van het kleinste menselijke bot is het beschermen van het slakkenhuis en de sensorische cellen daarin. Dit zorgt ervoor dat de geluidsoverdracht gedurende een lange periode goed werkt. Vanwege deze beschermende functie zijn ziekten van de stijgbeugel bijzonder gevaarlijk en moeten ze onmiddellijk worden gediagnosticeerd en behandeld.

Kleinste menselijk bot en de stapediusspier

Het kleinste bot bij de mens, de stijgbeugel, is verbonden met de zogenaamde stapediusspier. Dit is een spier die rechtstreeks naar de stijgbeugel leidt. Het kan spannen en losmaken en daardoor de mobiliteit van de gehoorbeentjesketen beïnvloeden. Als er sprake is van een plotselinge, hoge geluidsdruk, spant de stapediusspier zich, waardoor de gehoorbeentjesketen verstijft.

De beschermende functie voor het gehoor is terug te voeren op deze functie en de interactie tussen de stijgbeugel en de spier. Dit is om ervoor te zorgen dat een plotselinge, hoge geluidsdruk geen schade aan het oor veroorzaakt. Het is ook mogelijk om de stabilusreflex te testen met behulp van typanometrie. De behandelende artsen weten daardoor precies hoe betrouwbaar de spier werkt en hoe hoog de beschermende functie nog is. Hierdoor kunnen ze conclusies trekken over de beklemming van het trommelvlies en uitspraken doen over de zenuwverbindingen in de hersenstam en de zenuwen in het oor en gezicht.

Als u geïnteresseerd bent in de anatomie van het oor, vindt u een KNO-collectie die perfect is om te leren of te ontdekken.

Veelvoorkomende ziekten gerelateerd aan het kleinste bot bij de mens

Ziekten die het kleinste bot van de mens aantasten, hebben soms enorme gevolgen voor het gehoor als geheel. Daarom moeten de getroffenen onmiddellijk reageren op de eerste symptomen en hulp zoeken bij een specialist. Er kan bijvoorbeeld zogenaamde sclerotisatie van het membraan optreden. Dit betekent dat het membraan versteent en de overdracht van geluidsgolven slechts in beperkte mate mogelijk is. Dit betekent dat de impulsen het trommelvlies niet meer met de gewenste sterkte bereiken, wat het gehoorvermogen aantast.

Tot op heden is het nog niet duidelijk wat de oorzaak is van een dergelijke ossificatie. Er wordt aangenomen dat middenoorontstekingen of vergelijkbare ziekten leiden tot trommelvliesuitstroming, waarbij vocht de anatomie van het middenoor binnendringt en daar achterblijft. Dit kan leiden tot ontstekingen, die op hun beurt een schadelijk effect hebben op de kleinste botten bij de mens.

Het is prettig dat gehoorverlies veroorzaakt door trommelvlieseffusie een omkeerbare ziekte is. In sommige gevallen is het bijvoorbeeld mogelijk om het gehoor te verbeteren door het ongewenste vocht te verwijderen of een kunststijgbeugel te gebruiken. Om dit succesvol te laten zijn, moet de onderliggende ziekte nauwkeurig worden gediagnosticeerd.

Regelmatige bezoeken aan de KNO-arts

Om zo lang mogelijk een optimaal gehoor te behouden en te verzorgen, is het raadzaam om regelmatig een KNO-arts te bezoeken. Deze kan de functionaliteit van uw gehoor controleren en ervoor zorgen dat er geen ongewenste ziektes of bijwerkingen optreden. Zo wordt de stijgbeugel, het kleinste menselijke botje, optimaal beschermd.

Een KNO-arts moet uiterlijk bij het optreden van de eerste symptomen worden geraadpleegd. Dit maakt het mogelijk om de onderliggende ziekten te identificeren en indien nodig te bestrijden. Dit kan van alles zijn, van een relatief onschuldige trommelvliesuitstroming tot een tumor in de nasopharynx. Hoe eerder hier duidelijkheid over komt, hoe makkelijker het is om te voorkomen dat de stijgbeugel, het kleinste menselijke botje, ziek wordt. Als er ziekten aanwezig zijn, is het raadzaam om hulp te zoeken bij gespecialiseerde KNO-artsen. Zij hebben veel ervaring met de stijgbeugel en hebben op dit gebied al talloze operaties uitgevoerd.

Conclusie: Kleinste menselijke bot - maar oh zo!

Hoewel de stijgbeugel het kleinste menselijke bot is, is hij tamelijk onopvallend, maar wel van enorm belang. Het is alleen dankzij hem dat we kunnen horen zoals we doen. Zonder de stijgbeugel zou de geluidsoverdracht aanzienlijk worden verzwakt en zou men veel minder kunnen horen. Het is daarom de moeite waard om voor het kleinste botje bij de mens te zorgen en ervoor te zorgen dat het lang gezond blijft en door middel van voorafgaande onderzoeken en passende therapieën zijn taken gericht kan uitvoeren.

Tip: In onze onlineshop vindt u een verscheidenheid aan medische en decoratieve producten, zoals onze anatomie-telefoonhoesjes of chirurgische hechtsets.